abberguàre , vrb: avelguare,
avereguare,
averiguai,
averguare,
averugare,
avilguare,
avreguai,
avreguare,
avreguari,
veriguare Definizione
leare oru de calecuna cosa, bènnere o arrennèscere a dh'ischire; abbaidare a bíere comente est una cosa o si est abberu; fintzes abbaidare in su sensu de bòllere e tandho fintzes annestrare, educare, avertire
Sinonimi e contrari
abbadiai,
annotare,
assaborire,
bídere,
ischire
/
assegurai
/
abbèrtere
Modi di dire
csn:
averégua! = càstia!, annota!; averugare a terra = chircare su rispàrmiu in donzi cosighedha
Frasi
apo abberguau chi oje depet favedhare Fulanu ◊ lu mutimus a zistru pro no bos abberguare de chie semus nendhe ◊ disigiàt chi nemus dh'avreguessit ma si fut iscípiu su própiu ◊ neridimí, bonómini, nd'at avreguau de unu piciochedhu chi?…◊ abbérgua si est abberu chi cussu azudat! ◊ tandho est chi mi so acultziadu e l'apo in costas averiguada (B.Serra)
2.
iscamabamus sos crapitos candho abberguabamus chi che fint istitaos ◊ esso pro averiguare custa boghe chi apo intesu ◊ intendhendhe sos canes, si fit iscampiau pro abberguare ◊ abbérgua sa cosa dae cad'ala! ◊ so andhandhe pro abberguare ca nachi est ruta sorre mea ◊ mi acúltzio pro avilguare si su riu ndh'est essidu ◊ avereguada dae acultzu, sa fémina mustraiat totu sos annos chi gighiat ◊ bidia a babbu chin mamma averughèndhesi a culatzos de oxu (S.Saba)
3.
a su pitzinnu li lassant picare su martedhu averguànneli de istare atentu a no s'istropiare ◊ los aiant averguatos de non colare in cue ◊ sa mama fit de cussas chi averguaiat sos fizos a su travàgliu e a su rispetu
4.
Mannedha bi averugaiat a terra, no fit mani abberta meda!
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
vérifier
Inglese
to verify
Spagnolo
averiguar
Italiano
verificare,
accertare,
controllare,
appurare
Tedesco
prüfen.
iscumbatàre , vrb Definizione
provare a bíere comente est una cosa o una chistione, unu cumportamentu, unu fatu, un'efetu, pònnere apare duas cosas (o personas), o una cosa cun calecuna misura, po pòdere ischire cun precisione sa mannària, sa calidade o àteru
Sinonimi e contrari
aparinare,
cumproare,
ispalimentare,
istabbilire
Frasi
so betzu e apo iscumbatadu comente est sa cosa ◊ piús de unu l'at iscumbatadu ite pessone est isse! ◊ at iscumbatadu cantu leat su labiolu ◊ totu s'istúdiu andhat iscumbatadu cun sa vida de sa zente nostra (N.Fois)◊ segundhu su chi li apo iscumbatadu, fémina che a issa no che ndhe at àtera ◊ cussu late, si lu faghes a casu, addaghi l'iscumbatas rendhet pagu ◊ custu sabone est su menzus chi apo iscumbatadu ◊ babbu est iscumbatendhe s'arzola ◊ cust'òpera si podet iscumbatare cun su menzus monumentu de tzitade
Traduzioni
Francese
vérifier,
comparer
Inglese
to verify,
to compare
Spagnolo
comprobar,
verificar
Italiano
verificare,
confrontare,
constatare
Tedesco
prüfen,
vergleichen,
feststellen.
ispalimentàre , vrb: isparimentare,
isperimentai,
isperimentare,
sperimentai Definizione
provare, bíere e connòschere cosas e fatos e fintzes pigare pràtiga a calecuna cosa, provare apostadamente a bíere coment'est o essit una cosa o una chistione, unu cumportamentu, unu fatu, un'efetu, pònnere apare duas cosas, o una cosa cun calecuna misura, po pòdere ischire cun precisione sa mannària, sa calidade o àteru
Sinonimi e contrari
iscumbatare
Frasi
at ispalimentadu cantu bi cheret a fàghere bàtoro sodhos triballendhe a contu anzenu ◊ si sa promissa tet àere efetu l'as a bídere isparimentadu ◊ su mundu isperimenta, no cretas a is naradas! ◊ custu no dh'apo domandau a nessunu: dh'apo isparimentau zeo in su bestiàmene
Traduzioni
Francese
constater
Inglese
to verify,
to test
Spagnolo
experimentar
Italiano
sperimentare,
constatare
Tedesco
versuchen,
feststellen.